BÀN VỀ QUY ĐỊNH TẠI ĐIỀU 12 NGHỊ QUYẾT SỐ 326/2016/UBTVQH14 NGÀY 30 THÁNG 12 NĂM 2016 CỦA ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI QUY ĐỊNH VỀ MỨC THU, MIỄN GIẢM, THU, NỘP, QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ÁN PHÍ VÀ LỆ PHÍ TÒA ÁN

1. Những trường hợp sau đây được miễn nộp tiền tạm ứng án phí, án phí:

a) Người lao động khởi kiện đòi tiền lương, trợ cấp mất việc làm, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, tiền bồi thường về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; giải quyết những vấn đề bồi thường thiệt hại hoặc vì bị sa thải, chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật;

b) Người yêu cầu cấp dưỡng, xin xác định cha, mẹ cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự;

c) Người khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính trong việc áp dụng hoặc thi hành biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn;

d) Người yêu cầu bồi thường về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín;

đ) Trẻ em; cá nhân thuộc hộ nghèo, cận nghèo; người cao tuổi; người khuyết tật; người có công với cách mạng; đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn; thân nhân liệt sĩ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận gia đình liệt sĩ.

2. Những trường hợp quy định tại điểm đ khoản 1 Điều này được miễn các khoản tạm ứng lệ phí Tòa án, lệ phí Tòa án quy định tại khoản 1 Điều 4 của Nghị quyết này.

…

Tại điểm đ khoản 1 Điều 12 của Nghị quyết nêu trên thì người cao tuổi được miễn nộp tiền tạm ứng án phí (lệ phí), án phí (lệ phí). Điều 2 Luật người cao tuổi quy định “Người cao tuổi được quy định trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên”. Như vậy, được hiểu người tham gia tố tụng tại Tòa án nếu là  người nằm trong quy định tại Điều 2 Luật người cao tuổi mà thuộc diện phải đóng tạm ứng án phí (lệ phí) hoặc phải chịu án phí (lệ phí) sẽ được miễn nộp. Từ quy định này đã có những quan điểm khác nhau.

Quan điểm 1 đồng ý với quy định hiện hành cứ người từ đủ 60 tuổi trở lên tham gia tố tụng tại Tòa án nếu thuộc diện phải đóng tạm ứng án phí (lệ phí) hoặc phải chịu án phí (lệ phí) sẽ được miễn nộp.

   Quan điểm 2 chỉ áp dụng một lần cho một đối tượng và cho một loại quan hệ tranh chấp.

   Quan điểm 3 chỉ áp dụng với nhóm đối tượng có yêu cầu giải quyết vụ việc liên quan đến quan hệ nhân thân phi tài sản.

   Quan điểm 4 chỉ áp dụng với nhóm đối tượng có yêu cầu giải quyết vụ việc liên quan đến quan hệ nhân thân hoặc quan hệ nhân thân gắn với tài sản.

Quan điểm của tác giả bài viết đồng tình với Quan điểm 4 bởi lý do sau: Người từ 60 tuổi trở lên được coi là người không còn khả năng lao động đối với công chức, viên chức, người lao động…tuy nhiên đối với người làm công việc kinh doanh, dịch vụ thì không giới hạn ở độ tuổi này (ví dụ người làm nghề cho vay, người làm nghề môi giới bất động sản…). Vì vậy nhóm người có yêu cầu giải quyết vụ việc liên quan đến nhân thân như ly hôn, tranh chấp thừa kế…là những yêu cầu chính đáng và cũng thuộc diện yêu cầu (tranh chấp) có giới hạn nên áp dụng pháp luật miễn tạm ứng án phí, lệ phí (án phí, lệ phí) như quy định hiện hành là phù hợp. Còn với nhóm người “cao tuổi” nhưng làm nghề “kinh doanh, thương mại” ví dụ như cho vay, cầm đồ, môi giới kinh doanh bất động sản mua đi bán lại…đây là ngành nghề thường phát sinh tranh chấp tại Tòa án, thậm chí trên thực tiễn công tác xét xử tại Tòa án, nhóm người này có những người là đương sự thường xuyên tại Tòa án, khi là nguyên đơn, khi là bị đơn, khi là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Do vậy, nếu áp dụng đại trà điểm đ khoản 1 Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án như hiện hành sẽ không phù hợp, không công bằng, dễ làm thất thu ngân sách Nhà nước.

Trên đây là quan điểm cá nhân, mong nhận được sự chia sẻ từ đồng nghiệp và những người quan tâm.