Pháp lệnh số 05 do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành (có hiệu lực từ ngày 1-7-2025) quy định về các loại chi phí tố tụng, tạm ứng chi phí tố tụng và các đối tượng được miễn, giảm chi phí này. Các loại chi phí tố tụng bao gồm: chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ; định giá tài sản; giám định; chi phí cho luật sư, hội thẩm, người làm chứng, người phiên dịch, chi phí ủy thác tư pháp ra nước ngoài và chi phí tham gia phiên tòa, phiên họp.
Pháp lệnh quy định tám nhóm đối tượng được miễn tiền tạm ứng hoặc chi phí giám định, thẩm định tại chỗ trong tố tụng dân sự và hành chính. Các đối tượng này bao gồm: trẻ em; cá nhân thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo; người cao tuổi và người khuyết tật hưởng chính sách bảo trợ xã hội; người có công với cách mạng; người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng đặc biệt khó khăn; thân nhân liệt sĩ và người bị nhiễm chất độc da cam.
Người được giảm chi phí là những người gặp sự kiện bất khả kháng dẫn đến không có đủ tài sản để nộp chi phí và có xác nhận của UBND cấp xã. Đây là trường hợp không thuộc nhóm được miễn hoàn toàn nhưng có hoàn cảnh đặc biệt cần hỗ trợ về tài chính trong quá trình tham gia tố tụng.
Người có nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng chi phí nếu muốn được miễn, giảm thì phải nộp đơn đề nghị gửi tòa án trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo nộp tiền. Đơn cần được nộp kèm các tài liệu, chứng cứ chứng minh người đó thuộc đối tượng được miễn, giảm theo quy định.
Nội dung đơn đề nghị miễn, giảm phải thể hiện rõ: ngày tháng làm đơn, họ tên và địa chỉ của người làm đơn, đối tượng bị xem xét, thẩm định hoặc trưng cầu giám định, cùng với lý do và căn cứ pháp lý làm cơ sở cho đề nghị miễn hoặc giảm chi phí.
