Tại phiên họp thứ 42 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết quy định bậc Thẩm phán, điều kiện xét nâng bậc, số lượng và cơ cấu tỷ lệ các bậc Thẩm phán trong hệ thống TAND.
Ba bậc Thẩm phán trong hệ thống TAND
Theo Nghị quyết, hệ thống TAND hiện chia Thẩm phán thành ba bậc:
Thẩm phán bậc 1 (Thẩm phán sơ cấp chuyển xếp sang) có ở TAND Tối cao; TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (Tòa cấp huyện); tòa án quân sự khu vực.
Thẩm phán bậc 2 (Thẩm phán trung cấp chuyển xếp sang) có ở TAND Tối cao; TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (Tòa cấp tỉnh); tòa sơ thẩm chuyên biệt; tòa cấp huyện; tòa án quân sự quân khu và tương đương; tòa án quân sự khu vực.
Thẩm phán bậc 3 (Thẩm phán cao cấp chuyển xếp sang) có ở TAND Tối cao; tòa cấp cao; tòa cấp tỉnh; tòa sơ thẩm chuyên biệt; tòa án quân sự Trung ương; tòa án quân sự quân khu và tương đương.
Điều kiện xét bổ nhiệm từng bậc Thẩm phán
Việc phân bậc và bổ nhiệm Thẩm phán được xây dựng dựa trên nhiều tiêu chí, trong đó kinh nghiệm công tác pháp luật là yếu tố then chốt:
-
Từ 10 năm kinh nghiệm pháp luật: có thể được xem xét bổ nhiệm Thẩm phán bậc 2;
-
Từ 15 năm kinh nghiệm pháp luật: có thể được xem xét bổ nhiệm Thẩm phán bậc 3.
Ngoài ra, để được nâng bậc lên bậc cao hơn, Thẩm phán phải có ít nhất 5 năm kinh nghiệm ở bậc liền kề thấp hơn, trừ trường hợp đặc biệt đã có nhiều năm công tác pháp luật từ trước.
Bên cạnh kinh nghiệm, người được xét nâng bậc phải có năng lực xét xử thực tiễn và đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn theo quy định của Luật Tổ chức TAND 2024.
Nguyên tắc và đối tượng xét nâng bậc
Quá trình nâng bậc được thực hiện thông qua hình thức xét chọn, dựa trên các nguyên tắc:
-
Bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan và đúng quy định pháp luật;
-
Chỉ xét nâng một bậc liền kề so với bậc hiện tại;
-
Không xét nâng bậc đối với Thẩm phán đang bị kỷ luật, bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử hoặc đang trong thời gian bị xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật.
Thứ tự ưu tiên và trường hợp đặc biệt
Việc xét nâng bậc ưu tiên:
-
Người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý phù hợp với vị trí và điều kiện tương ứng;
-
Người có thành tích nổi bật trong công tác;
-
Trường hợp vượt chỉ tiêu, xét theo các tiêu chí ưu tiên: nữ giới, người dân tộc thiểu số, người lớn tuổi hơn, người có thời gian công tác dài hơn.
Nếu vẫn chưa thể xác định được người đủ điều kiện, Chánh án TAND Tối cao sẽ là người quyết định cuối cùng.
