Trong tố tụng hình sự, quyền được bào chữa của bị can, bị cáo là một trong những nguyên tắc quan trọng nhằm bảo đảm công bằng, khách quan và minh bạch trong quá trình giải quyết vụ án. Vậy thủ tục để luật sư tham gia bào chữa được pháp luật quy định như thế nào? Văn phòng Luật sư Xuân Lâm sẽ giúp Quý khách hiểu rõ các bước cần thiết, hồ sơ phải chuẩn bị và những lưu ý quan trọng để việc mời luật sư bảo vệ quyền lợi hợp pháp diễn ra nhanh chóng, đúng quy định.
1. Bào chữa là gì?
Theo quy định tại khoản 4 Điều 31 Hiến pháp năm 2013 (Sửa đổi, bổ sung năm 2025): “Người bị bắt, tạm giữ, tạm giam, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử có quyền tự bào chữa nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa.”
Như vậy, quyền được tự bào chữa hoặc nhờ Luật sư bào chữa là quyền Hiến định của bị can, bị cáo.
Có thể hiểu khái niệm bào chữa là việc dùng những lý lẽ, chứng cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị can, bị cáo. Các cơ quan tiến hành tố tụng có trách nhiệm đảm bảo cho bị can, bị cáo được thực hiện quyền này.
Bào chữa là quyền Hiến định!
2.Ai có thể trở thành người bào chữa?
Căn cứ theo quy định tại Điều 72 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (Sửa đổi bổ sung năm 2025), người bào chữa được quy định như sau:
– Người bào chữa là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa.
– Người bào chữa có thể là:
+ Luật sư;
+ Người đại diện của người bị buộc tội;
+ Bào chữa viên nhân dân;
+ Trợ giúp viên pháp lý trong trường hợp người bị buộc tội thuộc đối tượng trợ giúp viên pháp lý.
– Những người sau đây không được bào chữa:
+ Người đã tiến hành tố tụng vụ án đó; người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó;
+ Người tham gia vụ án đó với tư cách là người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch, người dịch thuật;
+ Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xóa án tích, người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sơ cai nghiện bắt buộc.
– Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều người bị buộc tội trong cùng vụ án nếu quyền và lợi ích của họ không đối lập nhau.
– Nhiều người bào chữa có thể bào chữa cho một người bị buộc tội.
3.Trình tự, thủ tục đăng ký bào chữa vụ án hình sự như thế nào?
Căn cứ theo Điều 78 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì thủ tục đăng ký bào chữa vụ án hình sự được quy định như sau:
– Trong mọi trường hợp tham gia tố tụng, người bào chữa phải đăng ký bào chữa.
– Khi đăng ký bào chữa, người bào chữa phải xuất trình các giấy tờ:
+ Luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực và giấy yêu cầu luật sư của người bị buộc tội hoặc của người đại diện, người thân thích của người bị buộc tội;
+ Người đại diện của người bị buộc tội xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và giấy tờ có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về mối quan hệ của họ với người bị buộc tội;
+ Bào chữa viên nhân dân xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận;
+ Trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý xuất trình văn bản cử người thực hiện trợ giúp pháp lý của tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực.
– Trường hợp chỉ định người bào chữa thì người bào chữa xuất trình các giấy tờ:
+ Luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực và văn bản cử luật sư của tổ chức hành nghề luật sư nơi luật sư đó hành nghề hoặc văn bản phân công của Đoàn luật sư đối với luật sư hành nghề là cá nhân;
+ Bào chữa viên nhân dân xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận;
+ Trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý xuất trình Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực và văn bản cử người thực hiện trợ giúp pháp lý của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước.
– Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ giấy tờ quy định, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kiểm tra giấy tờ và thấy không thuộc trường hợp từ chối việc đăng ký bào chữa quy định thì thực hiện:
+ Vào sổ đăng ký bào chữa, gửi ngay văn bản thông báo người bào chữa cho người đăng ký bào chữa, cơ sở giam giữ và lưu giấy tờ liên quan đến việc đăng ký bào chữa vào hồ sơ vụ án;
+ Nếu xét thấy không đủ điều kiện thì từ chối việc đăng ký bào chữa và phải nêu rõ lý do bằng văn bản.
– Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng từ chối việc đăng ký bào chữa khi thuộc một trong các trường hợp:
+ Người đã tiến hành tố tụng vụ án đó; người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó;
+ Người tham gia vụ án đó với tư cách là người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;
+ Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xoá án tích, người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc.
+ Người bị buộc tội thuộc trường hợp chỉ định người bào chữa từ chối người bào chữa.
– Văn bản thông báo người bào chữa có giá trị sử dụng trong suốt quá trình tham gia tố tụng, trừ các trường hợp:
+ Người bị buộc tội từ chối hoặc đề nghị thay đổi người bào chữa;
+ Người đại diện hoặc người thân thích của người bị buộc tội quy định có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi từ chối hoặc đề nghị thay đổi người bào chữa.
– Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hủy bỏ việc đăng ký bào chữa và thông báo cho người bào chữa, cơ sở giam giữ khi thuộc một trong các trường hợp:
+ Khi phát hiện người bào chữa thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 72 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015;
+ Vi phạm pháp luật khi tiến hành bào chữa.
4.Văn phòng Luật sư Xuân Lâm cung cấp dịch vụ bào chữa cho bị can, bị cáo trong vụ án hình sự
✔ Tham gia ngay từ giai đoạn đầu tố tụng: Luật sư hỗ trợ khi bị can, bị cáo bị mời làm việc, bị bắt, tạm giữ hoặc tạm giam; tư vấn quyền và nghĩa vụ, hướng dẫn cách làm việc đúng pháp luật để tránh gây bất lợi; tham gia các buổi hỏi cung nhằm bảo đảm việc lấy lời khai diễn ra khách quan, đúng trình tự.
✔ Nghiên cứu hồ sơ và thu thập chứng cứ có lợi: Tiếp cận hồ sơ vụ án theo quy định; phân tích các tình tiết buộc tội – gỡ tội, phát hiện sai sót trong hoạt động tố tụng; đề nghị thu thập thêm tài liệu, chứng cứ hợp pháp giúp làm rõ sự thật khách quan.
✔ Xây dựng chiến lược bào chữa phù hợp: Đưa ra phương án bào chữa tối ưu tùy từng giai đoạn: điều tra, truy tố, xét xử; soạn thảo các kiến nghị, yêu cầu gửi cơ quan tiến hành tố tụng nhằm bảo vệ quyền lợi của thân chủ; đề xuất các tình tiết giảm nhẹ và phân tích căn cứ pháp lý có lợi cho bị can, bị cáo.
✔ Đại diện và tranh tụng tại phiên tòa: Luật sư trực tiếp tham gia tranh luận tại tòa với Kiểm sát viên; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, trình bày quan điểm bào chữa chặt chẽ, logic; đề nghị Hội đồng xét xử xem xét các tình tiết giảm nhẹ, các vi phạm tố tụng hoặc đánh giá lại chứng cứ không rõ ràng.
✔ Tư vấn và hỗ trợ sau phiên tòa: Tư vấn khả năng kháng cáo bản án sơ thẩm nếu có căn cứ; hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục pháp luật; đồng hành cùng khách hàng đến khi vụ án kết thúc hoàn toàn.
✔ Chi phí dịch vụ – Minh bạch, hợp lý: Chi phí phụ thuộc vào mức độ đơn giản hay phức tạp của từng vụ việc (có con nhỏ, có tài sản chung cần phân chia…). Chúng tôi luôn báo giá rõ ràng trước khi thực hiện.
📞 Liên hệ ngay để được hỗ trợ pháp lý:
🏢 Địa chỉ văn phòng: Số 250A, đường Nguyễn Thái Bình, phường Bảy Hiền, Thành phố Hồ Chí Minh (Trước đây là phường 12, quận Tân Bình, TP.HCM).
📱 Điện thoại/Zalo: 0903 918 848 (Luật sư Xuân Lâm – Trưởng Văn phòng)
📧 Email: lxlamlaw@gmail.com
🌐 Website: luatsulam.com.vn
📍Fanpage FB: Văn phòng Luật sư Xuân Lâm
